Jak się uniezależnić energetycznie?

Czy gmina jest w stanie we własnym zakresie wyprodukować tyle energii, aby zapewnić sobie niezależność od zewnętrznych dostawców? I żeby większość tej energii pochodziła ze źródeł odnawialnych? Odpowiedzi na te pytania poszukiwali samorządowcy powiatu gostyńskiego na roboczym spotkaniu, które odbyło się w środę 14 grudnia 2022 roku w sali konferencyjnej ratusza. Na zaproszenie burmistrza Gostynia Jerzego Kulaka przybyli burmistrzowie i wójtowie wszystkich gmin w powiecie, a także starosta gostyński.
„Samodzielność energetyczna gminy na przykładzie niemieckiego samorządu Bordesholm – doświadczenia spółki komunalnej VBB GmbH” – taki był tytuł prelekcji, którą wygłosił Frank Günther, prezes tej spółki. Niewielka gmina Bordesholm, położona w północnych Niemczech, w kraju związkowym Szlezwik-Holsztyn, od wielu lat realizuje projekt, którego istotą jest inteligentne, stopniowe zastępowanie zapotrzebowania na energię konwencjonalną (ciepło, energia elektryczna, gaz ziemny) za pomocą energii odnawialnych. Spółka zarządza siecią energetyczną, ciepłowniczą, gazową, wodociągową oraz internetową i odpowiada za dostawę wszystkich tych mediów do gospodarstw domowych w gminie Bordesholm i w okolicy. Coraz większą rolę odgrywa biogaz, który wraz z wodorem ma całkowicie zastąpić gaz ziemny. Spółka wspiera też elektromobilność i powstawanie systemów fotowoltaicznych. W ostatnich latach zbudowano też własny magazyn energii (tzw. elektrownię bateryjną), o mocy 4-krotnie większej niż moc wszystkich urządzeń pobierających energię w Bordesholm. Przeprowadzono nawet eksperyment – w uzgodnionym z firmami i mieszkańcami terminie odłączono Bordesholm od sieci publicznej. Obyło się bez żadnych awarii. „Wszystkie urządzenia pracowały poprawnie, systemy komputerowe także, a lampy nawet nie mrugnęły” – relacjonował F. Günther. Oznacza to, że w przypadku blackoutu wszędzie wkoło mogłoby być ciemno, ale nie w Bordesholm.
Prelegent wspominał też o przewidzianych do wdrożenia rozwiązaniach z wykorzystaniem pomysłu na tzw. „inteligentną kilowatogodzinę”: aby system na bieżąco kontrolował cenę energii i automatycznie uruchamiał wskazane przez użytkowników urządzenia wtedy, gdy energia jest tania.
Kryzys energetyczny spowodował, że polskie samorządy, także te z obszaru powiatu gostyńskiego, analizują możliwości i rozważają podjęcie działań na rzecz realizacji projektów związanych z budową lokalnego, samobilansującego się rynku energii – ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania jej odnawialnych źródeł.
Wizyta gości z Bordesholm, w tym F. Günthera, związana była z podsumowaniem projektu pt. „Budowanie potencjału współpracy transgranicznej w zakresie efektywności energetycznej”, który w latach 2020-2022 realizowały wspólnie samorządy Gostynia, Bordesholm i łotewskiej Ķekavy w ramach Europejskiej Inicjatywy Ochrony Klimatu (EUKI). EUKI jest instrumentem finansowym niemieckiego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych.